عوامل بازدارنده و پیش برنده توسعه صادرات سیب درختی از دیدگاه تولیدکنندگان استان آذربایجان غربی

صادرات محصولات کشاورزی می تواند یک منبع اصلی برای رشد و توسعه محسوب شود. سیب یکی از مهم ترین میوه های استراتژیک آذربایجان غربی می باشد که افزایش تولید کمی و کیفی آن انگیزه نیرومندی را برای شکوفایی اقتصادی استان و حتی کشور ایجاد می نماید. اما در طول زمان صادرات آن با افت و خیزهایی مواجه بوده است. شناسایی عوامل بازدارنده و پیش برنده توسعه صادرات این محصول، به برنامه ریزان جهت توسعه صادرات آن و افزایش سهم بازار جهانی ایران و به ویژه استان کمک موثری خواهد نمود. لذا این تحقیق پیمایشی با هدف واکاوی این عوامل انجام گرفت. جامعه آماری این مطالعه شامل باغداران شهرستان های عمده تولیدکننده سیب در استان آذربایجان غربی (ارومیه، اشنویه، سلماس و میاندوآب) می باشد که به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند ابزار اندازه گیری تحقیق پرسشنامه بود که اعتبار آن توسط پانلی از متخصصان (شامل اعضای هیات علمی گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان) دانشگاه زنجان مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد که 25 نفر خارج از نمونه اصلی برای آزمون اولیه انتخاب شدند. آلفای کرونباخ برای همه بخش‏های پرسشنامه بیشتر از 70/0 بود. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که متغیرهای سطح سواد در بین ویژگی های فردی و ویژگی های حرفه ای شامل دانش تولید، دانش بسته بندی و مهارت بازاریابی و فروش بر سابقه یا عدم سابقه صادرات پاسخگویان اثر مثبت و معنی دار و اثرات دو متغیر سن و نگرش نسبت به عملکرد ترویج بر متغیر وابسته معنی دار نبود. همچنین عوامل بازدارنده زیرساختی، اقتصادی و سیاست گذاری دارای اثر منفی و معنی داری بر سابقه یا عدم سابقه صادرات هستند و از بین عوامل پیش برنده زیرساختی، اقتصادی و سیاست گذاری، تنها عامل سیاست گذاری دارای اثر مثبت و معنی دار بر متغیر وابسته تحقیق می باشد. بررسی نتایج تحلیل مسیر به منظور بررسی اثر مستقیم و غیر مستقیم ترویج کشاورزی بر صادرات نیز نشان داد که هرچند که رابطه مستقیم بین نگرش نسبت به عملکرد ترویج با صادرات یا عدم صادرات سیب معنی داری نبود اما اثر عملکرد ترویج کشاورزی به شکل غیرمستقیم از طریق عوامل حرفه ای مانند دانش تولید، بسته بندی و نگهداری و مهارت بازاریابی و فروش آنها معنی دار بود، لذا ترویج با ارتقاءسطح این عامل ها به تولیدکنندگان کمک می کند که بتوانند به صادرات سیب بپردازند.